|
Bovenleiding op de Bernina Bahn
Op deze pagina komt eerst de bovenleiding van
het station Alp Grüm aan bod met een beschrijving omdat dit het meest
interessante deel is, daaronder staan enige afbeeldingen van het station
|
|
Onze baan moet, net als het origineel worden voorzien van bovenleiding. Dit is een vak
apart op een modulebaan omdat er voor transport delen van de bovenleiding
gedemonteerd moeten worden. Dit geeft een uitdaging m.b.t. het afspannen van
de draden; de bocht van Alp Grüm heeft een bovenleiding die niet op de
normale manier is opgehangen maar die gespannen is in een halve boog en
slechts hangt aan de top van de palen via spandraden. De rijdraad wordt niet
direct door de palen in positie gehouden zoals dat op de rechtere stukken
gebruikelijk is.
Klik op de foto's en tekeningen voor een vergroting in een nieuw venster.
|
|
|
Bovenleidingschema van Alp Grüm
In bovenstaand schema is het verloop van de verschillende bovenleidingdraden in het station
Alp Grüm weergegeven. Één paal valt op, die staat wel erg ver naast het spoor. Dit is gedaan
om de voetgangers niet in de weg te staan want deze paal staat precies bij de oversteekplaats
van het wandelpad.
Ook hier kunt u een duidelijker plaatje krijgen door op de tekening te klikken. De groene draad
komt vanaf de richting van de pas en is in het station afgespannen. De roze draad begint in het
station en verloopt door de haarspeldbocht naar beneden en is kort na de bocht afgespannen. De
rode en de blauwe draad bevinden zich geheel op het stationsemplacement.
Ook in ons model zullen we dit schema aanhouden
|
|
Overgang naar scherpe bocht
Op deze foto van het
origineel is de overgang van een opgehangen naar een gespannen bovenleiding
goed te zien. Aan de voorste paal is zowel de hangdraad als de rijdraad
bevestigd. Aan de middelste paal zit alleen een uithouder waar de hangdraad
aan vast zit en de rijdraad wordt hier nog met een spankabel opzij gehouden.
Aan de achterste paal is slechts de hangdraad bevestigd, de rijdraad hangt in
de gehele bocht vrij. De verbinding tussen de hangdraad en de rijdraad wordt
gevormd door een iets gebogen, dikker stuk metaal om te voorkomen dat de
pantografen er mee in aanraking komen.
|
|
Uizetten van de posities van de palen
In het modelstation van Alp Grüm is begonnen met het uitzetten van locaties van de
masten die de bovenleiding moeten gaan dragen. Dit gebeurt m.b.v. oranje kopspelden.
Op een aantal plaatsen zijn de palen met elkaar verbonden tot volledige
portalen maar dat is niet overal het geval. Door de scherpe bochten is het
nodig om tussen de portalen hier en daar nog een spanpaal te plaatsen.
|
|
Eerste portaal staat
Alp Grüm in een verder gevorderd stadium
(Kerst 2004), een deel van de bovenleiding is al op zijn plaats. Met
name de bocht na Alp Grüm. Het blijkt
dat bij de bovenleiding in de bocht, net als in het echt, de palen beter van
een spandraad kunnen worden voorzien om ze met zekerheid rechtop te houden.
|
|
De draad hangt
Situatie 2006, Station Alp Grüm volledig onder draad. Ook de speciale
bovenleiding in de bocht is goed zichtbaar. Het materiaal dat we gebruikt
hebben voor de rij en hangdraden is bronsdraad van 0,7 mm. De stukken hebben
de gehele lengte van het station zodat er geen overgangen zijn. Voor de
kleine verbindingsdraadjes is 0,5 mm messingdraad gebruikt. Dat is
makkelijker te knippen en soldeert ook goed. over de scheidingen van de
modules zijn korte stukken kant en klare Sommerfeldt bovenleiding gehangen.
Die kunnen makkelijk worden uitgenomen voor transport.
|
|
Een kleine handleiding
Voor het vastmaken van de verbindingsdraadjes zijn we als volgt te werk gegaan.
Je begint met het knippen van een 10 tal draadjes die ongeveer 1 cm
te lang zijn. Die klem je met een wasknijper om de rijdraad. Die wasknijper
houdt nu allen het verbindingsdraadje vast en hangt los aan de rijdraad. Op
deze manier kun je alle draadjes ophangen en verschuiven tot er een fraaie
afstand tussen zit. Nu is het kinderspel om ze één voor één aan de hangdraad
te solderen. De wasknijpers kunnen eraf en dan is het tijd om de
verbindingsdraadjes ook aan de rijdraad te solderen. Knip met een
zijkniptang de uitstekende stukjes af en schuur ze vlak met de onderkant van
de rijdraad. Wij hebben dat gedaan met een bolle slijpsteen op een
miniboormachine. En dan rijden maar.
|
|
Bovenleidingschema van Campocologno
|
|
Campocologno in aanbouw door Johan en Steef.
|
|
Juni 2006. De rijdraden zijn klaar, de hang- en verbindingsdraadjes moeten nog.
|
|
April 2007. De bovenleiding is bijna klaar.
Een paar stukjes op de rangeersporen moeten nog maar bij gebrek aan het juiste draad kan dat nog even duren.
Zondag 1 april 2007 reden we voor het eerst met de pantograaf tegen
de bovenleiding.
Klik hier
voor een klein filmpje in quicktime formaat.
|
|
Maart 2008. De bovenleiding kan getoond worden op Rail.
Alle stationssporen zijn onder draad.
De bovenleiding voert ook spanning die wordt gebruikt voor de verlichting van de trein. De koplampen en de
verlichting in de wagons brand constant zolang de pantograaf tegen de bovenleiding staat. Ook als de trein
stilstaat zoals op deze foto.
|
|
Tunnels ?
In de tunnel is niet op de hele
baan een bovenleiding voor handen. Overal waar voldoende ruimte is voor een
omhoog staande pantograaf hebben we geen bovenleiding aangebracht, dat zou alleen
maar lastig zijn. Een uitzondering hierop is de spiraal. Hier is de hoogte tot
het spoor erboven niet gegarandeerd voldoende en dus hebben we onder het
bovenliggende spoor metalen strips aangebracht. Hieraan is een bovenleidingdraad
gesoldeerd van gewoon elektriciteitsdraad (1,5mm). Ook direct achter de
tunnelportalen is van dit draad gebruik gemaakt voor de bovenleiding. Het
monteren van de bovenleidingdraad in de spiraal hebben we gedaan door de hele
module op zijn kop te leggen, dan kan je makkelijk solderen. Om de plaats te
bepalen van de draad in de spiraal heb ik een platte wagen voorzien van een
potlood die met een veer onhoog word gedrukt. Door nu met deze wagen de hele
spiraal af te rijden krijg je een keurige lijn op de onderkant van het
bovenliggende hout. Door de draad precies volgens deze lijn vast te solderen
blijft het draad altijd keurig midden boven de rails.
Hans Hosang
|