Terug naar het TIPS overzicht.

Zelf een bergmeertje maken

Een meertje op de Bernina Bahn

Tekst Han van Knippenberg; foto’s Hans Hosang en Lies Vogelaar

De Bernina Bahn van de regio Midden was al voorzien van een beek en twee watervallen. Recentelijk is ook een klein meertje (30 bij 15 cm) toegevoegd. Dit is als volgt gemaakt.

De bodem en oevers

Eerst zijn de bodem en de oevers van het meertje gemodelleerd. De basis is uitgehold piepschuim met daaroverheen gipsverband en een dunne laag gips. Hierin is echt water gegoten tot de gewenste diepte en vervolgens is de oeverlijn afgetekend met een potlood. Zodoende weet je precies tot waar de giethars voor het imiteren van water zal uitvloeien en weet je ook dat dit een “natuurlijke waterstand” weergeeft. Deze oeverlijn helpt ook bij het goed modelleren van de overgang van de bodem van het meer en de vegetatie boven de watergrens. Over het witte gipslandschap zijn steentjes, rotsblokken, zand en omgevallen boomstammen aangebracht die zijn vastgezet met acryl-medium-mat. De bodem is behandeld met verdunde verf die ook voor het kleuren van de rotsformaties van de Bernina Bahn zijn gebruikt. Op het diepste punt zijn donkere kleuren (donkergrijs) aangebracht en steeds lichtere kleuren (b.v. blauwgroen en lichtbruinige modder) oplopend naar de ondiepe zijkant of naar ondiepe plekken. Dit kleurverloop suggereert diepte.

 

Meertje de basisvorm gevuld met echt water

Meertje leeg, zonder water

 

Gieten van epoxy hars

Ik heb gekozen voor een langzaam uithardende tweecomponenten epoxy giethars omdat je daarbij geen last hebt van warmteontwikkeling, er geen giftige/irritante dampen vrijkomen en je na het gieten nog een tijdje kunt rommelen met de vloeibare hars. Ik heb de hars gekocht bij de Hazelaar in Soest. Dat is een winkel voor kunstbenodigdheden. Een prachtwinkel om rond te neuzen, ga er maar eens kijken. Vermoedelijk is dezelfde hars (epoxy giethars glashelder en UV-licht gestabiliseerd) ook te verkrijgen bij Wilsor Kunstharsen. Aangeraden wordt om geen dikkere laag te gieten dan 1cm. Daar heb ik me aan gehouden. Aangezien ik een diepte van 2 cm wenste, heb ik dus na een week de tweede laag over de eerste laag gegoten. Daar zie je niets van. Die 2 cm was nodig om rotsblokken en boomstammen onder water te zetten en zodoende diepte te creëren. De hars is glashelder en rotsblokken, steentjes, boomstammen, etc. zijn goed zichtbaar. Dat moet ook want in een echt bergmeertje is het water glashelder en kun je makkelijk tot op de bodem kijken zolang dat geen 20 meter diep is.
Denk eraan dat giethars dun vloeibaar is en door alle kleine spleetjes en naar het laagste punt stroomt, dus moet de bedding volledig dicht zijn. Door eerst te testen met echt water kun je zien of water door de bodem heenloopt en je dus hier een daar nog wat gips of acryl-medium moet aanbrengen om de zaak af te dichten.
Aangezien het uitharden van de hars zeer langzaam gaat (meerdere dagen) is het meertje afgedekt met een plaatje plexiglas om te voorkomen dat stof neerslaat en zich vastzet in de epoxy.

 

Meertje met een eerste laag epoxy

 

Modelleren van kleine golven

De epoxylaag geeft een spiegelglad oppervlak. Spiegelglad water komt nauwelijks voor in de natuur dus ook niet in model. Kleine golven zijn gemaakt door aanbrengen van glanzende acrylbinder (een medium om te mengen met acrylverf dat een prettige dikte heeft om te modelleren) met behulp van een satéstokje (zie foto). De acrylbinder ziet er wit uit maar droogt volledig transparant op. Eerst zijn de golven gemaakt en vervolgens is de gladde ruimte tussen de golven ook nog voorzien van een beetje acrylbinder zodat de gladde epoxylaag geheel is bedekt met een onregelmatig laagje acrylbinder.

 

Aanbrengen van golfjes op epoxy

 

Doorzichtig water, spiegeling van blauwe lucht en glanslaag

Als je naar bergmeertjes kijkt zie je lichtreflecties van blauwe lucht en schaduwen van bijvoorbeeld bomen. Om het blauwgroene effect te krijgen is een verdunde blauwe en groenblauwe verflaag aangebracht op enkele plekken van de bodem, voordat de giethars is uitgegoten. De blauwe verf was Talens Acryl briljant blauw gemengd met Talens Acryl wit. De groenblauwe kleur is Talens Acryl chroomoxide gemengd met briljant blauw. Na een week droging van de verf is de hars opgegoten. Nadat de hars volledig is uitgehard (na een week) en nadat de golfjes zijn aangebracht over de hars zijn vervolgens meerdere lagen acrylvernis aangebracht in drie varianten: 1) vernis zonder verf, 2) vernis met een beetje blauwe verf, 3) vernis met een beetje groenblauwe verf. Dit geeft een transparante laag met blauwige en groenige zweem. De groenige vernis is aangebracht nabij bomen om de reflecties van groene naalden te imiteren. Het aanbrengen van de vernislaag heb ik meerdere malen herhaald om zodoende de blauwe en groene zweem op te bouwen Uiteraard kun je ook meer verf toevoegen maar als je dat met teveel verf doet, krijg je een afsluitende laag waar je niet meer doorheen kunt kijken. Kortom: ik ben voorzichtig tewerk gegaan. Misschien had ik wat meer blauwe en groene verf op de bodem kunnen aanbrengen om een sterker blauw/groen effect te krijgen, maar ik denk dat de combinatie van ietwat blauwe en groene verf op de bodem met een gekleurde en glanzende vernis als toplaag toch het beste effect oplevert.

 

Het meertje is gereed

 

Materialen

  • Tweecomponenten epoxy giethars helder (verkrijgbaar bij de Hazelaar in Soest of Wilsor Kunstharsen)
  • Acryl binder (ARA kunstenaarsacrylverf) gebruikt voor maken golven
  • Acryl vernis (acrylic varnish brillant/gloss van Vallejo) gebruikt als glanslaag met daardoor heen gemengd een klein beetje blauw/groene acryl verf
  • Acryl medium mat van Talens gebruikt als waterbestendige lijm voor het vastzetten van takjes, zand, steentjes, etc.
  • Verf: Talens acryl verf (liefst de serie Rembrandt of expert kwaliteit, Van Gogh kwaliteit kan ook). Kleuren: briljant blauw, wit, chroomoxide-groen
  • Verf voor witte gipsen rotsblokken en rotsbodem: grijs (Clou waterbeits lichtgrijs) en een bruinige grondkleur voor de oevers waar weinig water staat.